Η ντροπή της Ειδομένης

Δεν υπάρχει αμφιβολία, όσα συμβαίνουν στην Ειδομένη αποτελούν στίγμα για τον πολιτισμό. Οχι τον ευρωπαϊκό ή τον ελληνικό, αλλά τον πολιτισμό δίχως εθνικό ή άλλο πρόσημο και επιθετικό προσδιορισμό. Τούτες τις σκοτεινές ημέρες στεκόμαστε, εκόντες άκοντες, μάρτυρες μιας πρωτοφανούς κατάστασης, η οποία δοκιμάζει ιδεολογίες, αμφισβητεί προκατασκευασμένες αντιλήψεις και γελοιοποιεί νομικές παραδοχές και εγγυήσεις που φάνταζαν ακλόνητες.Τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο.
Στον βαλτότοπο της Ειδομένης περισσεύει η ηθικολογία και απουσιάζει εντελώς η πολιτική. Η μόνη δηλαδή που θα μπορούσε να δώσει λύση σε ένα πρόβλημα που υπερβαίνει τη συγκυρία και προϊδεάζει για ό,τι στο εγγύς μέλλον θα είναι καθημερινότητα, αν τα πράγματα αφεθούν να εξελιχθούν με τη δυναμική της αυτοεπιβεβαιούμενης προφητείας.
Η συζήτηση στην Ευρώπη, που μας αφορά, έχει ξεστρατίσει στην αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων, ενώ την ίδια ώρα αναβιώνουν -και εγκαθίστανται στη δημόσια σφαίρα- αντιλήψεις που οδήγησαν την ήπειρο στην οδύνη δύο εμφυλίων πολέμων, με παγκόσμια διάσταση. Σε μια Ευρωπαϊκή Ενωση που επιμένει να λειτουργεί ως συνασπισμός εθνικών κρατών, δεν έχει κανένα νόημα η διατύπωση και εκτόξευση κατηγοριών περί «μονομερών ενεργειών».

Αντιμέτωπη με τη μεταναστευτική κρίση, η Ευρωπαϊκή Ενωση επιχειρεί να ρυθμίσει μια πρωτόγνωρη για τα μέτρα της κατάσταση, αποπειράται να διορθώσει ένα κακό δίκαιο (Δουβλίνο ΙΙ) και εν τω μεταξύ περιέρχεται -καθιστώντας επίκαιρο τον Ιμμ. Καντ- σε «μια κατάσταση αναρχίας με όλες τις φρικαλεότητές της», όπως αυτή αναδεικνύεται στην Ειδομένη, αλλά και στις αποφάσεις που λαμβάνουν τα εθνικά κράτη για να καλύψουν, όχι απλώς ένα κενό δικαίου, αλλά την πλημμελή εφαρμογή πολύ συγκεκριμένων κανόνων για τη φύλαξη, από την Ελλάδα, των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. και τις διαδικασίες ελέγχου και ταυτοποίησης όσων συρρέουν στα νησιά μας, από τις αρμόδιες αρχές της χώρας μας.
Το δράμα των ανθρώπων στην Ειδομένη, κι όπου αλλού, υποχρεώνει σε καθαρές κουβέντες. Η ελληνική κυβέρνηση χειρίζεται το μεταναστευτικό με ασύγγνωστη επιπολαιότητα και απαράδεκτο επαρχιώτικο και κουτοπόνηρο τρόπο, επιδιώκοντας συμψηφισμούς που καταργούν τα όρια μεταξύ πολιτικής και ακραίου κυνισμού. Ενώ την ίδια στιγμή δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τους μείζονες κινδύνους που εγείρονται για ζωτικά ελληνικά συμφέροντα από την ανάμιξη της Τουρκίας στο ζήτημα. «Το χάος στην Ειδομένη είναι ευθύνη της Ιστορίας, όχι της κυβέρνησης» αποφάνθηκε ο αρμόδιος υπουργός Γιάννης Μουζάλας, μην αντιλαμβανόμενος ότι έτσι προσβάλλει το κύμα συμπόνιας των πολιτών προς αναξιοπαθούντες συνανθρώπους τους.
Η απόπειρα της κυβέρνησης να αξιοποιήσει ως άλλοθι για την αδράνειά της και την απουσία κρατικής πολιτικής την «ηθική του οίκτου» που επιδεικνύουν οι Ελληνες πολίτες, εκθέτει τη χώρα σε πολλαπλούς κινδύνους, καθώς αρκεί ένα τυχαίο και δυσάρεστο γεγονός, με ανάμιξη επήλυδων, για να αλλάξει τα πράγματα, τροφοδοτώντας την ακροδεξιά υστερία που είναι παρούσα. Οπως θα το έθεταν οι Γάλλοι, «καλός και χρήσιμος ο αβάς Πιέρ, αλλά η χώρα χρειάζεται Ντε Γκολ».