Η δημοκρατική πολυφωνία

Χάσαμε τον λογαριασμό με τα ψέματα της κυβέρνησης και ουδείς κατάλαβε πώς προέκυψε ο μαγικός αριθμός των τεσσάρων αδειών. Προκύπτει από μια πρόχειρη μελέτη του Ινστιτούτου Φλωρεντίας, που χωρίς στοιχεία λέει ότι μόνο τέσσερα κανάλια υψηλής ευκρίνειας χωράνε στο φάσμα που προτίθεται να δώσει η κυβέρνηση; Ή από τη θεόπνευστη απόφαση του κ. Νίκου Παππά ότι μόνο τέσσερα κανάλια σηκώνει η αγορά; Βεβαίως ουδείς ξέρει αν πρόκειται για τέσσερις πολυπλέκτες ή τέσσερα κανάλια ενημερωτικού περιεχομένου, αν θα δοθούν κι άλλες άδειες θεματικού περιεχομένου κ.λπ. Μύλος. Για ακόμη μια φορά η κυβέρνηση νομοθετεί στο γόνατο, χωρίς σχέδιο και ειρμό, κι όποιον πάρει ο χάρος...

Βεβαίως η λογοκρισία διά του περιορισμού των «αδειών πληροφόρησης» δεν είναι νέο πράγμα στην ιστορία. Περί τα τέλη του 17ου αιώνα, ο της Αγγλίας βασιλιάς προσπαθώντας να ελέγξει τη μαζική εκτύπωση «αιρετικών» και επικριτικών για τον θεσμό της μοναρχίας κειμένων έδωσε αποκλειστικά δικαιώματα εκτύπωσης (copy rights) σε κάποιους επιλεγμένους τυπογράφους, ορίζοντάς τους μάλιστα χωροφύλακες του χώρου. Οσοι είχαν το βασιλικό ολιγοπώλιο μπορούσαν να μπουκάρουν στα «παράνομα τυπογραφεία» να κατασχέσουν τα μηχανήματα και να στείλουν τους αντιφρονούντες στη φυλακή. Επρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να εγκαθιδρυθεί η δημοκρατία στον δυτικό κόσμο, ώστε να αποκτήσει όποιος ήθελε το δικαίωμα να εκτυπώνει ό,τι θέλει χωρίς την αδειοδότηση του μονάρχη.

Με τα ερτζιανά, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Υπάρχει πράγματι ένας φυσικός περιορισμός, ο οποίος –σε αντίθεση με τον Τύπο, το Διαδίκτυο κ.λπ.– δεν επιτρέπει σε όλους να «διανείμουν το προϊόν» τους. Εκ των πραγμάτων ο μοναδικός και σπάνιος πόρος του φάσματος πρέπει να ρυθμιστεί από τη συλλογική έκφραση της κοινωνίας που είναι το κράτος. Επειδή δε τα κυβερνώντα κόμματα έχουν το κακό χούι να χρησιμοποιούν κάθε δημόσια υπηρεσία και περιουσία για ίδιον όφελος, η διαχείριση κάποιων ευαίσθητων λειτουργιών ανατέθηκε σε Ανεξάρτητες Αρχές, δηλαδή σε φορείς που δεν φτάνει το μακρύ χέρι των πρωθυπουργών ή/και υπουργών. Αυτές είναι κράτος, αλλά δεν μπορούν να γίνουν κομματικό κράτος· το Σύνταγμα προϋποθέτει ευρύτερες από την εκάστοτε κοινοβουλευτική πλειοψηφία συναινέσεις. Βεβαίως κάθε κυβέρνηση –αλλά πολύ, πολύ περισσότερο η νυν– έχει κάθε λόγο να βάλει χέρι σ’ αυτές τις Αρχές, διότι έχει ψηφοφόρους να διορίσει, συμφέροντα να εξυπηρετήσει, και –γιατί όχι;– και κάποια μπαχτσίσια να εξασφαλίσει. Στον τομέα της ενημέρωσης υπάρχουν όλα τα παραπάνω συν ο έλεγχός της. Για το «καλό του τόπου», βεβαίως, βεβαίως...

Μια κυβέρνηση με δημοκρατική νοοτροπία και κατεύθυνση, θα έθετε τους όρους λειτουργίας των καναλιών και θα προσπαθούσε να πολλαπλασιαστούν οι φωνές στα ερτζιανά. Θα ήθελε να χωρέσει όσο το δυνατόν περισσότερα κανάλια για να υπάρχει η δημοκρατική πολυφωνία. Δεν θα μηχανευόταν τρόπους περιορισμού της ελευθερίας της έκφρασης, θα άφηνε όλα τα λουλούδια (ακόμη κι εκείνα με αγκάθια) να ανθίσουν. Αυτή η κυβέρνηση προσπαθεί το αντίθετο. Η πολυφωνία δεν εξυπηρετεί κανένα εξουσιαστή. Πόσο δε μάλλον από μια ομάδα που ξεκίνησε διακηρύσσοντας ηθικό πλεονέκτημα και θα αποδειχθεί –εδώ θα είμαστε– πιο διεφθαρμένη και από τους προκατόχους της.